Servo motor: Herhangi bir mekanizmanın çalışmasında kuvvet ve tork uygulamada kullanılan dönme veya öteleme motorudur. Servo motorlar açısal konum, ivmelenme ve hız açısından sisteme hassas bir kontrol sağlar. Pozisyon kontrolü geri besleme (feed back) ile bir karar verme ünitesine gönderilerek sistemin davranışını ayarlar. Bu tip motorlar,
kapalı çevrim kontrol sistemi içerisinde yer alır. Sistemdeki mevcut çıkışı baz alarak istenen şekilde değiştirir. Şaftın hareketini ve konumunu kontrol etmek için geri besleme sistemi kullanır. Servo motorların alternatif akımla (AC) çalışanları fırçasız AC motor, doğru akımla (DC) çalışanları ise
fırçalı DC motor olarak yapılır. Bu motorlar, elektronik yapılı sürücü /programlayıcı devrelerle beraber kullanılırlar. Günümüzde yapılan servo motor sürücü (servo motor driver); mikroişlemci kontrollü ve dijital yapılıdır. Fırçalı (brushed) motorlar genellikle daha ucuzdur.
Çalıştırılması daha kolaydır, fırçasız (brushlees) tasarımlar daha güvenilir, daha yüksek verimliliğe sahip ve daha az gürültülüdür. Dijital kontrollü, hassas makinelerde kullanılan servo motor özellikleri: Bir motor ve geri bildirim
ünitesinden oluşur. Motorlar AC veya DC olabilir. Geri bildirim ünitesinde tako genaratörü veya encoder (kodlayıcı) olabilmektedir. Servo motorlar 1 devir/ dakikada hız bölgelerinin altında çalışan, moment-hız kontrolü yapabilen yardımcı motorlardır. Diğer motorlar arasındaki birinci fark, hızlı frenleme ve ivmelendirme yapmalarıdır. Bunun için döndürme momentinin büyük, eylemsizlik momentinin olabildiği kadar küçük olması gerekir. Bu da iki yöntem ile sağlanır; Birinci yöntem; eylemsizlik momenti bir silindir de çapa bağlıdır. Rotor çapı küçük tutulmalıdır, gerektiğinde uzunluk arttırılabilir. Zira eylemsizlik momentine uzunluk orantılı bir şekilde etki ederken, çap da etkiler. İkinci yöntem; rotorun ağırlığıdır. Servo motor, rotorlarının yapıları hafiftir. Rotor demir yerine, hafif yalıtkan bir malzemeden yapıldığında, eylemsizlik momenti 8-10 kez azalır. Hızlanma-yavaşlama normal motorda saniyelerle ölçülür. Servo motorlarda ise milisaniye ile ölçülmektedir. Servo sistem de ihtiyaca göre en çok tercih edilen AC servo motorlar; fırçasız DC motor, DC motor ve sincap kafesli motordur. Servo motor imalatı DC motorlar gibi yapılır. Bu sistemler mekanik olabileceği gibi elektronik, hidrolik-pnömatik olabilir. Yada başka alanlarda da kullanılır. Servo motor içerisinde herhangi bir motor AC, DC veya Step motor bulunmaktadır. Ayrıca motor sürücü ve kontrol devresini de içerisinde barındırır. İçerisinde step motor kullanılmayan kapalı devre sistemine de servo sistem denir. Bu yüzden hız kontrolü yapılan basit bir alternatif akım indüksiyon motoruna da servo motor denir. Servo Motor FarkıGüç sağlayan servo motorlar geniş bir hız komutunu yerine getirecek biçimde tasarlanmıştır. Servo motorlar kullanıcının komutlarını yerine getirir. Bu komutlar pozisyon, hız ve pozisyonun bileşimi komutlar olabilir. Bir servo motor özellikleri şunlardır;
Servo Motor Kullanım AlanlarıServo motor çeşitleri, özellikle konum ve hız kontrollerinin doğru yapılabilmesi adına kullanılmaktadır. Çok farklı yapıları ve içerdiği farklı özelliklerle geniş bir kullanım alanına sahiptir. Çeşitli endüstrilerde, yüzlerce farklı uygulama için kullanılır. Bunun yanı sıra, ev elektroniği ve oyuncuklar gibi daha yaygın kullanım alanları vardır. Üstün özelliklere sahip servo motorlar bazı endüstrilerde AC motorların yerine kullanılır. Ayrıca step motor, hidrolik ve pnömatik sistemlerin yerini almaktadır. Servo motorların kullanım alanları geniştir. Robot teknolojisinde en çok kullanılan motor çeşididir.
Servo motor bakımı kolay olmasından dolayı tercih edilmektedir. Kullanıldıkları alanlara göre redüktör takılarak redüktörlü servo motor olarak kullanılırlar. Servo Motor BağlantısıServo motor ve bağlantılarıŞekilde görüldüğü gibi servo motor ve sürücüleri arasında iki bağlantı vardır. Bunlardan güç bağlantısı üçü faz biri nötr iletkeni 4 damarlı iletkenle yapılır. Geri besleme elemanı ile RS-232 veya RS- 485 bağlantı kabloları ile bağlanır. Veri alışverişinde bulunabilmesi için kontrol bağlantısı yapılır. Böylece motorun mili istenen sisteme bağlanır. Örnek olarak, dişli kutusu, sonsuz vida, taşıyıcı, kayış-kasnak vs gibi. Servo Motor ve Sürücü SeçimiMotor firmalarının boyutlandırma programı vardır. Bunlardan biri de Control Technıques ‘CTSS’ bir servo sistem programıdır. Mekanik detayları belirlenen servo sistemler için servo motor boyutları seçimi yapılır. Belirlenen servo motora uygun servo sürücü seçimi gerçekleştirilir. Uygulama adımları
Sistem elemanları
Servo Motor FiyatıBir servo alırken seçim kriterlerine dikkat edilmelidir. Bu kriterler: hız, tork, devir, dişli tipi, flanş ve güç değerleri gibi. Bu etkenlere bağlı olarak servo motor fiyatı değişmektedir. BENZER KONULAR Servo Motor Çeşitleri Servo Motor Çalışma Prensibi AC servo Sürücü Servo motor kontrolü nasıl yapılır?Bir servo motor, sinyal hattından bir dizi pulse gönderilerek kontrol edilir. Kontrol sinyalinin frekansı 50Hz olmalı ya da her 20 ms'de bir pulse oluşmalıdır. Pulse genişliği, servo açısal konumunu belirler ve bu tip servolar genellikle 180 derece dönebilir (fiziksel seyahat sınırlarına sahiptir).
Servo motor hız kontrolü nasıl yapılır?Tork kontrol komutundan alınan tork bilgisi ile ilintili olarak servo motor hızı kontrol edilebilmektedir. Dahili parametrelerden giriş ya da harici sinyal girişlerden biri olabilmektedir. Bu da dijital sinyallerden seçilebilmektedir. Tork kontrol komutundan alınan bilgi ile servo motor hızı kontrol edilmektedir.
Servo motor devreye nasıl bağlanır?Güç bağlantısı; üçü faz ve biri nötr iletkenli olmak üzere toplamda 4 damarlı olan iletkenle yapılmaktadır. Kontrol bağlantısı veri alışverişi için yapılır. Bu amaçla geri besleme elemanı ile RS-232 ya da RS- 485 bağlantı kabloları birbirine bağlanmaktadır. Servo motorun mili ise istenilen sisteme bağlanır.
Servo kontrollü ne demek?DC servo motorlar genellikle “elektronik hareketli denetleyiciler” adı verilen servo sürücüler ile kontrol edilirler. Servo sürücüler servo motorun hareketini kontrol eder. Kontrol edilen büyüklükler çoğu zaman noktadan noktaya konum kontrolü, hız kontrolü ve ivme programlamasıdır.
|