Ticari iletişim ve ticari elektronik iletiler hakkında yönetmelik mevzuat

Nisan 20, 2020

Ticari Elektronik İleti Gönderimine İlişkin Yükümlülükler ve Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi

İnovasyon ve Fintech Departmanı

Okunma Süresi: 3 dakika

1. GENEL OLARAK

• 1. GENEL OLARAK
• 2. TİCARİ ELEKTRONİK İLETİLER VE TİCARİ ELEKTRONİK İLETİ YÖNETİM SİSTEMİ
  • A. TİCARİ ELEKTRONİK İLETİ GÖNDERİMİNE İLİŞKİN ŞARTLAR
    • I. Ticari Elektronik İleti Kavramı
    • II.Ticari Elektronik İleti Gönderilmesinde Onay
    • III. Ticari Elektronik İleti Gönderilmesinde Onay Gerektirmeyen Durumlar
  • B. TİCARİ ELEKTRONİK İLETİ YÖNETİM SİSTEMİ
• 2. SONUÇ

6563 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“Kanun”) ticari iletişimi, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların sorumluluklarını, elektronik iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmeler ile elektronik ticarete ilişkin bilgi verme yükümlülüklerini ve uygulanacak yaptırımları düzenlemekte olup 15.07.2015 tarihli ve 29417 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) ile elektronik iletişim araçlarıyla yapılan ticari iletişime dair bilgi verme yükümlülüklerine ve ticari elektronik iletilerde uyulması gereken hususlara ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

İşbu Bilgi Notu ile, 04.01.2020 tarihli ve 30998 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişikliklere İlişkin Yönetmelik”) de dahil olmak üzere mevzuat ışığında; hızla elektronik ortama taşınan ticaretin önemli aktörlerinden ticari elektronik ileti kavramı ve hukuki boyutu incelenecektir. 

2. TİCARİ ELEKTRONİK İLETİLER VE TİCARİ ELEKTRONİK İLETİ YÖNETİM SİSTEMİ

A. TİCARİ ELEKTRONİK İLETİ GÖNDERİMİNE İLİŞKİN ŞARTLAR

I. Ticari Elektronik İleti Kavramı

İletişim gün geçtikçe önemini arttırmakta ve güncel gelişmeler neticesinde hız kazanmaktadır. Günümüz şartlarında mesafenin herhangi bir önemi kalmadan bilgi aktarımı sağlanabilmekte ve gün geçtikçe iletim sırasında geçen süre azalmaktadır. Bahsi geçen etkileşim ticari hayatı da etkilemekte olup kişiler mesafe ayırt etmeden ticari faaliyetler yürütmektedirler. Bu durumun doğal sonucu olarak kişiler arasında elektronik iletişim araçları vasıtasıyla gerçekleşen ticari faaliyetlerin hukuki çerçevesi de önem kazanmaktadır.

Elektronik ticaret faaliyetlerinin bir uzantısı olarak ortaya çıkan ticari elektronik ileti kavramı ilk kez Kanun’da düzenlenmiş olup Yönetmelik kapsamında da Kanun’da yer alan tanıma paralel olarak;

“Telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletileri”

şeklinde tanımlanmıştır. İşbu tanımdan da anlaşılacağı üzere teknolojinin hızla ilerlemesi ve sürekli olarak yeni iletişim araçlarının insan hayatına girmesi sonucunda ticari hayatın da bir parçası haline gelmesi sebebiyle ticari elektronik ileti gönderilebilecek vasıtalar kesin olarak sınırlandırılmamış ve “gibi” ifadesi kullanılarak geniş tutulmuştur.

Günümüz şartlarında özellikle internet aracılığıyla gerçekleşen ticari faaliyetler hızla artmaktadır. Çağın gereksinimlerine ayak uydurmak ve ticari faaliyetleri desteklemenin yanında gerek ticari faaliyetlerin taraflarını korumak gerek işbu sürecin içerisinde yer almak istemeyen kişilerin mağduriyetini engellemek adına çeşitli düzenlemeler yapılmaktadır.

II.Ticari Elektronik İleti Gönderilmesinde Onay

Kanun’da Elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişiler olarak tanımlanan hizmet sağlayıcılar ancak alıcıların onayını almak kaydıyla ticari elektronik ileti gönderebilirler. Ticari elektronik ileti gönderimine ilişkin onay, ıslak imzalı olmak kaydıyla alıcıdan fiziken alınabileceği gibi her türlü elektronik ortamda da alınabilir. Bu doğrultuda alınan onay, alıcının Kanun’dan kaynaklanan ticari elektronik iletiyi reddetme hakkını kullanmasına dek geçerlidir. Alıcılar diledikleri zaman, hiçbir gerekçe belirtmeksizin ticari elektronik iletileri almayı reddetme hakkına sahiptirler.

Onayda, alıcının ticari elektronik ileti gönderilmesini kabul ettiğine dair olumlu irade beyanı, adı ve soyadı ile elektronik iletişim adresi yer alır. Onayın elektronik ortamda alınması durumunda, onayın alındığı bilgisi, reddetme imkânı da tanınmak suretiyle, alıcının elektronik iletişim adresine 24 (yirmi dört) saat içinde iletilir.

Hizmet sağlayıcı, alıcıdan ticari elektronik ileti onayı vermesini, sunduğu mal ve hizmetin temini için ön şart olarak ileri süremez ve onayın alındığına ilişkin ispat yükümlülüğü hizmet sağlayıcıya aittir.

III. Ticari Elektronik İleti Gönderilmesinde Onay Gerektirmeyen Durumlar

Yönetmelik’in 6. (altıncı) maddesi kapsamında ticari elektronik iletilerin alıcılara gönderilmesinde onay gerektirmeyen durumlar düzenlenmiştir. Bu kapsamda;

• Alıcının kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla iletişim bilgilerini vermesi hâlinde, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari elektronik iletilerin,
• Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren iletiler ve hizmet sağlayıcıya ilgili mevzuatla getirilen bilgi verme yükümlülüğü durumları,
• Tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen ticari elektronik iletiler,
• Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen ticari elektronik iletiler,

bakımından onay alınması şartı aranmamaktadır.

B. TİCARİ ELEKTRONİK İLETİ YÖNETİM SİSTEMİ

Değişikliklere İlişkin Yönetmelik ile beraber Yönetmelik kapsamındaki ticari elektronik ileti düzenlemelerine ek olarak “Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi” (“İYS”) kavramı ortaya çıkmış ve bu düzenleme ile Yönetmelik’in ticari elektronik ileti gönderiminin temel şartı olarak hizmet sağlayıcılara getirdiği onay yükümlülüğünün yerine getirilmesinde tüm hizmet sağlayıcılar için bağlayıcı ve sistematik bir düzen getirilmesi amaçlanmıştır. Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin (ö) bendinde İYS; “Ticari elektronik ileti onayı alınmasına, reddetme hakkının kullanılmasına ve şikâyet süreçlerinin yönetilmesine imkân tanıyan sistem” şeklinde tanımlanmıştır.

İYS düzenlemesi gereği hizmet sağlayıcılar halihazırda alıcılardan almış oldukları onayları 01.06.2020 tarihine kadar İYS’ye aktarmakla yükümlü tutulmuşlardır. Bu sayede, her bir hizmet sağlayıcı belirtilen tarihe kadar mevcut veri tabanlarındaki onayları İYS’ye aktarmış olacağından ticari elektronik ileti onay işlemlerinin gerek hizmet sağlayıcılar gerekse alıcılar bakımından kontrolü kolaylıkla sağlanabilecektir.

Nitekim İYS, 01.06.2020 tarihinden sonra alıcıların kullanımına da açılacak olup, alıcılar e-devlet sistemi üzerinden gerçekleştirdikleri giriş ile ticari elektronik ileti onayı vermiş oldukları hizmet sağlayıcıları görebilecek olup diledikleri zaman Yönetmelik kapsamındaki reddetme haklarını kullanarak daha önce vermiş oldukları onayı kaldırma veya daha önce onay vermedikleri bir hizmet sağlayıcıya İYS üzerinden onay verme imkanına da sahip olacaklardır.

2. SONUÇ

Elektronik ticaretin gelişmesi ve günümüz piyasalarında pek çok sektör için genel ticaret hacminin içinde önemli bir yer edinmeye başlaması ticari faaliyetlerini sürdüren pek çok gerçek veya tüzel kişiyi de elektronik ticarete yönlendirmekte ve dolayısıyla ticari elektronik iletiler yoluyla tanınırlıklarını artırma veya ticari faaliyetlerine ilişkin alıcıları bilgilendirme yoluna yönlendirmektedir.

Kanun kapsamında gönderilmesi alıcının onayına bağlı tutulan ticari elektronik iletilere ilişkin onay yazılı olarak veya elektronik iletişim araçları vasıtasıyla alınabilecek olup alıcının ticari elektronik ileti gönderilmesini kabul ettiğine dair olumlu irade beyanı, adı ve soyadı ile elektronik iletişim adresini içermelidir. Onay verilmesi hizmet sağlamanın ön şartı olarak belirlenmek suretiyle alıcı onay vermeye zorlanamayacağı gibi dilediği zaman onayını ortadan kaldırabileceği konusunda da alıcı açıkça bilgilendirilmedir.

6563 sayılı kanun nedir?

Ticari elektronik ileti izni nasıl alınır?

Ticari elektronik ileti ne demek?

Ileti Yönetim Sistemi Hangi Bakanlığa Bağlı?